مهم‌ترین رویدادهای علمی سال ۲۰۱۵ از نگاه دیجی‌کالا مگ

سال ۲۰۱۵ بالاخره تمام شد و وارد سال جدید میلادی شدیم. در یک سال گذشته، رویدادها و خبرهای مختلفی در دنیای علم رخ داد که بعضی از آن‌ها سر و صدای زیادی به پا کردند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به دیدار فضاپیمای افق‌های نو با سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو و کشف یک گونه‌ی منقرض شده‌ی جدید از انسان اشاره کنیم. در ضمن امسال یکصدمین سالگرد ارائه‌ی نظریه‌ی نسبیت عام اینشتین بود. با مهم‌ترین رویدادهای علمی سال ۲۰۱۵ از نگاه دیجی‌کالا مگ همراه باشید.

دیدار با سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو

در جولای ۲۰۱۵، فضاپیمای «افق‌های نو» (New Horizons) پس از ۹ سال سفر در منظومه‌ی شمسی، به سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو رسید و یک گذر نزدیک از کنار آن انجام داد. قبل از سفر افق‌های نو،‌ تصور خیلی ضعیفی از شکل ظاهری سطح پلوتو داشتیم و به طور کلی اطلاعات ما از این سیاره‌ی کوتوله خیلی کم بود. حتی بهترین و بزرگترین تلسکوپ‌های دنیا هم نمی‌توانستند به خوبی این جرم کوچک را ببینند. در ماه‌های پس از ملاقات نزدیک افق‌های نو با پلوتو، سیل عکس‌ها و داده‌های ثبت شده از پلوتو به سمت زمین روانه شد و هم‌اکنون نیز این دانلود داده ادامه دارد. افق‌های نو حقیقتا تصاویر شگفت‌انگیز و اطلاعات گران‌بهایی از پلوتو به ما هدیه داد و در ادامه‌ی راه خود در مرزهای بیرونی منظومه‌ی شمسی، قرار است دیگر اجرام «کمربند کوییپر» را کاوش کند.

کشف گونه‌ی جدید و منقرض شده‌ی انسان

در تابستان همین سال گروهی از پژوهشگران در آفریقای جنوبی به هنگام کاوش در یک غار، به استخوان‌هایی برخورد کردند که به نظر می‌رسد مربوط به گونه‌ای ناشناخته و بسیار قدیمی از انسان باشد. آن‌ها نام این گونه‌ی احتمالا دو و نیم میلیون ساله را «هومو نالدی» (Homo naledi) گذاشتند. ظاهرا این استخوان‌ها مربوط به پانزده نفر می‌شدند و در نوعی مراسم تدفین توسط دیگر افراد این گونه به آن‌جا برده شده بودند. این گونه، پاهایی مناسب برای ایستادن عمودی و راه رفتن داشته،‌ ولی سینه، شانه‌ها و لگن آن برای بالا رفتن از درخت مناسب بوده‌اند. هومو نالدی مغز کوچکی داشته است.

کشف آب جاری زیرسطحی در مریخ

اوایل پاییز ۲۰۱۵ ناسا در یک کنفرانس خبری وجود آب‌های جاری زیر سطحی روی مریخ را تایید کرد. دانشمندان ناسا سال‌ها بود که در تصاویر گرفته شده با مداگردهای دور مریخ، رگه‌های تیره‌رنگی را روی سطح این سیاره مشاهده می‌کردند که به صورت فصلی شکل می‌گرفتند و ناپدید می‌شدند. آن‌ها همان زمان حدس زده بودند که احتمالا این رگه‌ها نشانه‌ای بر وجود آب مایع جاری روی مریخ هستند. با این حال تا شواهد قوی و دلایل محکم برای آن ارائه نشد، از اعلام رسمی آن خودداری کردند. به هر صورت این اعلام اول پاییز اتفاق افتاد و اکنون می‌دانیم که در فصل‌های گرم مریخ، این آب‌ها که بسیار شور هستند و املاح خیلی زیادی دارند زیر سطح و نزدیک به آن جاری می‌شوند. این کشف می‌تواند احتمال وجود حیات روی سیاره‌ی سرخ را قوت بخشد.

نسبیت عام اینشتین صد ساله شد

نوامبر ۲۰۱۵ یکصدمین سالگرد ارائه‌ی مقاله‌های نسبیت عام اینشتین به فرهنگستان علوم پروس بود. او آخرین مقاله‌ی خود را در ۲۵ نوامبر ۱۹۱۵ به این فرهنگستان ارائه داد. نسبیت عام از اینشتین در مطبوعات آن زمان یک ستاره ساخت و باعث شد برای همیشه از او به عنوان کسی نام برده شود که دیدگاه ما نسبت به گرانش و ساختار عالم را تغییر داد. نسبیت عام اینشتین نه تنها درک ما از ساختار عالم را دگرگون کرد، بلکه کاربرد آن در زندگی روزمره‌ی ما نیز وجود دارد. مثلا مکان‌یابی دقیق دستگاه‌های GPS بدون کمک گرفتن از معادلات نسبیت عام امکان‌پذیر نبود.